Հայկական ֆիլմերը` կոմերցիոն և հեղինակային իրավունքների հորձանուտում

«Իրատես de facto»-ն իր նախորդ համարներից մեկում տեղեկացրել էր, որ հայկական հեռուստաալիքներով «Ինչու է աղմկում գետը» ֆիլմը ցուցադրվում է ռուսերեն տարբերակով: Ավելի ստույգ` ֆիլմը հայերեն է, ռուսերեն են ծանուցումները, իսկ գլխավոր հերոսը՝ Արմենը, հայտնի տեսարանում Սեդայենց տան պատին ածուխով գրում է ռուսատառ՝ Седа: Հանրային, հեռուստատեսությունից ի պատասխան մեր հարցման ասացին, որ թվայնացնելիս ֆիլմի ռուսերեն ժապավենն են մաքրել և սխալմամբ այդ օրինակն են փոխանցել իրենց: Տեխնիկական խնդիր է եղել, որն արդեն շտկվել է: Սակայն հրապարակումից հետո մեզ տեղեկացրին, որ ֆիլմը շարունակում է շրջանառվել վերոնշյալ տարբերակով:
Փորձեցինք որոշակի պատասխան ստանալ «Հայֆիլմի» իրավահաջորդից` «Գաֆէսճյան» հիմնադրամից: Այստեղ մեզ ասացին, որ տվյալներ փոխանցել չեն կարող: Որևէ պատասխան ստանալ չհաջողվեց:
Հարկ է նշել, որ ստեղծված շփոթը միայն «Ինչու է աղմկում գետը» ֆիլմին չի վերաբերում: Խոտաններ կան նաև այլ ֆիլմերում: Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնի տնօրեն ԳԵՎՈՐԳ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆԻՆ խնդրեցինք պարզաբանել` գործ ունենք աննշան վրիպակի՞ հետ, թե՞ հրատապ լուծում պահանջող խնդրի: Նա նշեց, որ երևույթն անթույլատրելի է. «Դա ըստ էության հեռուստաընկերության և «Գաֆէսճյան» հիմնադրամի խնդիրն է, երկուսն էլ պետք է պատասխան տան: Որովհետև, եթե հեռուստատեսությամբ ցուցադրվել է, ուրեմն գնել են ցուցադրման իրավունքը, պայմանագիր են կնքել: Նայած ի՞նչ պայմանով են տրամադրել ֆիլմը. նշվա՞ծ է պայմանագրի մեջ լեզուն, ժամը, նշվա՞ծ է` խախտման դեպքում ինչ պատասխանատվություն է կրում խախտող կողմը, կրիչը տվե՞լ են, թե՞ իրենց ունեցածն են օգտագործել: Թեև ես ավելի քան համոզված եմ, որ ովքեր թվայնացրել են, նրանք էլ տվել են այդ տարբերակը»: Գևորգ Գևորգյանը, նշեց, որ ժամանակին հանձնախումբ են կազմել, նայել են որոշակի թվով ֆիլմեր ու արձանագրել, որ մեծ մասամբ խոտան է: «Ի՞նչ եղավ դրանից հետո: Հիմա այդ նույն խոտանը եթեր են տալիս հեռուստատեսությամբ: Կոմերցիոն իրավունքն իրենցն է, բայց մենք էլ պետք է հետևենք ու պահանջենք: Որպես հեղինակ կարող ենք բողոքարկել և տուգանել, բայց...»: Այստեղ մի բայց կա. կինոկենտրոնի տնօրենը նշում է, որ չեն կարող վերահսկել: Չկա կառույց, որը ամբողջ 24 ժամ կհետևի, թե բոլոր հեռուստաալիքներով ինչ հայկական ֆիլմեր են ցուցադրվում, ինչ ձևի, ինչ որակի: Կայքերի մասին էլ չենք ասում: Գևորգ Գևորգյանի համոզմամբ` խնդիրը պետք է կարգավորվի օրենքով: Հավելենք, որ կինոյի մասին օրենքի նախագիծը մշակման փուլում է:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ